సేల్ సేల్ ఆఖరు సేల్

పక్కింటి పంకజం అత్తయ్య కి "సేల్" అంటే మహా పిచ్చి. అందునా "ఆఖరు సేల్" అంటే మరీను. పొద్దున్న లేచిన దగ్గరనుండీ ఏ పేపర్ లో ఏ సేల్ ఉందా అని చూడడమే పని. రోజూ మధ్యాన్నం భోజనాలయ్యక తీరిగా బయలుదేరుతుంది బజారుకి. ఆ షాపు, ఈ షాపు చూసుకుంటూ, ఆఖరు సేల్స్ ఏమైనా పెడతారేమో కనుక్కుంటూ, "సేల్" కనబడితే కొనుక్కుంటూ ఆనందపడిపోతుంటుంది. ఈ ఆఖరు సేల్ పిచ్చి ఒక వస్తువుకి అని పరిమితం కాదు. వంటింట్లో చెంచాల దగ్గరనుండీ ఆరువారాల నగలవరకూ ఏదైనా సరే "ఆఖరు సేల్" లో చవగ్గా కొంటే ఆ మాజాయే వేరు అంటుంటుంది. ఆఖరు, చివర లాంటి మాటలు ఆవిడకి వీనులవిందుగా ఉంటాయి.

వాళ్ళమ్మాయి సరదాపడి సాయంత్రం మూరెడు మల్లెపూలు కొనుక్కుందామంటే "వద్దమ్మాయ్, ఇప్పుడైతే మూరెడు నాలుగు రూపాయిలంటుంది. రాత్రి పూలావిడ ఇంటికెళిపోయేటప్పుడు ఇటువైపే వస్తుందిగా అప్పుడు పిలుద్దాం. రూపాయికి నాలుగు మూరలు ఇస్తుంది" అంటుంది. నిజంగానే పూలావిడ ఆఖరుబేరమని, అమ్మకుండా ఉంచేస్తే మర్నాటికి పూలు వాడిపోతాయని రూపాయికి నాలుగేమిటి, ఐదడిగినా ఇచ్చేసేది. చూసావా నా కిటుకు అన్నట్టు ఆనందంతో కళ్ళెగరేస్తుంది పంకజం అత్తయ్య.

పిల్లలకి స్కూళ్ళు తెరిచి కొత్త పుస్తకాలు కొనేటప్పుడు "ఏడుకొండల స్టోర్స్" కి పరిగెట్టింది. పాత లేపాక్షి నోట్సులు స్టాకు ఉండిపోయాయని "సేల్" పెట్టారు వాళ్ళు. ఒక్కో వంద పేజీల నోటుబుక్కు ఐదురూపాయలు. సంబరపడిపోతూ పిల్లాడికి పది, అమ్మాయికి పది కొని పడేసింది. ఆ పాత పుస్తకాలను చూసి "అమ్మా, అప్పుడే మధ్యకుట్టు విడిపోతోంది" అని ఏడుపు మొహం పెట్టిన పిల్లలతో "వెధవల్లారా, చవగ్గా వస్తే చేదు మీకు. సూకరాలెక్కువ, అన్నిటికీ పేచీ పెడతారు. ఆ దబ్బనం దారం ఇటు పడేయండి. ఒక్క కుట్టు కుట్టి పెట్టానంటే మళ్ళీ బయటకు రావడానికి కాగితాలు భయపడి చావాలి" అని కసిరేసింది. 

వదినా, మా అమ్మాయిని ఆషాఢం అయ్యాక అత్తారింటికి పంపాలి. మా పిల్లకి, వాళ్ళవాళ్ళకు బట్టలు పెడదామనుకుంటున్నాం అంటూ వచ్చింది వెనకింటి పార్వతి. "అబ్బెబ్బే అప్పుడే కొనకు పార్వతీ, ఆషాఢం సేల్ పెడతారు చందన బ్రదర్స్, RS బ్రదర్స్ వాటిల్లో. అప్పుడు చవగ్గా వస్తాయి చీరలు గట్రా. నీకేం తెలీదు నువ్వుండు. నేను సరిగ్గా సేల్ చూసి నీకు చెప్తాగా. మనిద్దరం వెళ్ళి బట్టలన్నీ కొనుక్కొద్దాం" అంది చీరల షాపింగ్ ని ఊహించుకుంటూ ఆనందంగా.

బిగ్ బజార్ లో పాతసామాన్లకి కొత్త సామాన్లు ఎక్స్చేజ్ ఆఫర్ ఉందిట విన్నావా అక్కయ్యా అంటూ చెల్లెలు పరిగెత్తుకొచ్చింది. అక్కకున్న పిచ్చిలో సగం చెల్లికీ ఉంది. "అవునా! మెల్లిగా చెబుతావేం! ఇవాళే వెళ్ళి చూద్దాం పద. ముందు ఇంట్లో పాతసామాన్లేమున్నాయో అన్నీ మూటగట్టాలి, రా, రా " అంటూ వంటింట్లోకి తోవదీసింది. ఇదంతా చూస్తున్న మావయ్య "ఎందుకు ఇప్పుడిదంతా!! మనింట్లో అన్ని వస్తువులూ బాగానే ఉన్నాయిగా. ఆ మధ్యనేగా మిక్సీ అవీ కూడా కొన్నాం" అని చిరాకుపడుతుంటే "అవునే! పాతవి ఏవైనా తీసుకుంటారటే చెల్లాయ్? మీ బావ కూడా మహా పాతవాడేనేవ్" అంది కనుచివర్లనుండీ మావయ్యని చూస్తూ. అంతే ఇంక కిక్కురుమనలేదు ఆయన.

బాటా లో షూస్ "సేల్" పెడితే చవగ్గా వచ్చాయి కదా అని రెండు కొనుక్కొచ్చింది తన సైజుకి ఒకటి, వాళ్ళాయన సైజుకి ఒకటి. "ఇవెందుకు, మనెమెప్పుడైనా ఇలాంటివి వేసుకుని ఎరుగుదుమా!!" అని మావయ్య ఆశ్చర్యపోతుంటే "ఇన్నాళ్ళు వేసుకోకపోతేనేం, ఇప్పటినుండీ వేసుకుందాం. పదండి రేపొద్దున్నుండి ఇద్దరం వాకింగ్ కి వెళదాం" అంది. అసలు బాటా చెప్పులంటే అత్తయ్యకి ఎంత మక్కువో, ఆ చివర్న ఐదుపైసలు తగ్గిస్తున్నందుకు.

టీవిలో కార్ టూల్ కిట్ ఐదువేలది వెయ్యికే అమ్ముతాం అని ప్రకటన వస్తే ఠక్కున ఆర్డరు చేసేసింది. 'మనకి కారు లేదు కదమ్మా" అని పిల్లలు అంటే "ఏం కొనకపోతామా, ఎప్పటికైనా!! పడుంటుంది!" అంది. కొంటే కార్ తో పాటు టూల్ కిట్ ఇస్తారుగా అని అందామనుకుని అత్తయ్య మొహం చూసి జడిసి మాటలు మింగేసాడు మావయ్య.

అది ఇదీ అని లేదు ఏది పెడితే అది "సేల్" అయితే చాలు. ఆఖరి రోజైతే మహదానందం...అప్రతిహతంగా ఆవిడ "సేల్" బాట పడుతూ ఉంటుంది.

ఇవాళ పొద్దున్నే హడావుడిగా హ్యాండ్‌బ్యాగ్ తీసుకుని ఎక్కడికో పరిగెడుతోంది. మధ్యాన్నం అయితేగానీ ఇల్లు కదలదుగా, ఇవాళ పొద్దున్నే ఎక్కడికి బయలుదేరిందబ్బా అనుకుంటూ "అత్తోయ్. ఎక్కడికా పరుగు?" అని కేకేసా. 

"ఇదిగో అమ్మడూ, నీకెన్నిసార్లు చెప్పాను ఎక్కడికి అని అడగొద్దని? అలా అడిగితే వెళ్తోన్న పని అవ్వదే, అశుభం". విసుక్కుంది కోపంగా. 

"అబ్బా, సర్లే అత్తయ్యా అడిగినవాళ్ళకి జవాబు ఇచ్చేస్తే అశుభం కాస్త శుభం అవుతుందిట చివరి నిముషంలో" అన్నాను. "చివరి" అన్నమాట వినగానే అత్తయ్య శాంతించింది. 

"ఊ, సర్లే, ఇంట్లోపిల్లలాంటిదానివి కాబట్టి ఊరుకుంటున్నా. అదికాదే టెలిగ్రాములదుకాణం ఎత్తేస్తున్నారట. ఇవాళే "ఆఖరు సేల్" ట. చవగ్గా వస్తాయని ఓ నాలుగు టెలిగ్రాములు తెచ్చుకోవడానికి వెళ్తున్నా" అంటూ ఉరకలేసింది పంకజం అత్తయ్య.

నేను పులిని చూసానోచ్ చ్చ్ చ్చ్

ఎక్కడ??

అడవిలో

ఏ అడవిలో?

సరిస్కా అనే అడవిలో?

ఎప్పుడు?

మొన్న శనివారం

ఏమిటి కథ కమామిషు?

చెప్తా చెప్తా

పులిని..పెద్దపులిని....దగ్గరగా, 8-10 మీటర్ల దూరంలో...రెండు కళ్ళారా చూసాను. ("శివుని రెండు కళ్ళార చూసాను రామాహరి" లో రేలంగి ఎక్స్‌ప్రెషన్ ఊహించుకోండి)

మొన్న శనివారం సరిస్కా అనే అడివికి వెళ్ళాం. రాజస్థాన్ రాష్ట్రంలో, ఢిల్లీ కి జైపుర్ కి మధ్యలో ఉంది. డిల్లీ నుండి నుండి 200 km దూరంలో ఉంది. కార్ లో లాంగ్ డ్రైవ్ కి బయలుదేరాం. మధ్యలో దారి తప్పి సరిస్కా చేరుకోవడానికి ఆరున్నర గంటలు పట్టింది. సరిస్కా అనేది tiger reserve...ఒకప్పుడు 30 దాకా పులులు ఉండేవిట. కాలక్రమేణ అన్నీ చచ్చిపోయాయి. ఒక నాలుగేళ్ళ క్రితం రణతంబోర్ నుండి ఏడు పులులను తెచ్చి పెట్టారు. అవే ఉన్నాయి ప్రస్తుతానికి. 

మేము సరిస్కా చేరుకుని, మా కార్ అక్కడ పార్క్ చేసి...వాళ్ళ జిప్సీలో బయలుదేరాం. ఓపెన్ టాప్ జిప్సీ. డ్రైవర్, ఒక గైడ్, మేము, మాతో పాటు ఇంకో జంట (45-50 వయసువాళ్ళు).  ఈ అడవి ఆరావళి పర్వతాలు దిగువన ఉంది. మొత్తం 5 జోన్స్ ఉన్నాయి. మాములుగా అయితే రెండు జోన్స్ లోకి మాత్రమే ప్రవేశముంది. రెండో జోన్ లోకి వెళ్ళాక ఒక పక్క ఆరావళి పర్వతాలు, మరోపక్క వింధ్య పర్వతాలు కనిపించాయి. మొదటి రెండు జోన్స్ లో నీల్గాయ్, బోల్డు నెమళ్ళు తప్ప ఇంకేమీ కనిపించలేదు. నేను పులిని చూడాలి అని గోలపెడుతుండడంతో డ్రైవర్ మూడో జోన్ లోకి పోనిచ్చాడు బండిని. కనీసం ఒక్కటైనా క్రూరజంతువుని చూపిస్తానని గైడ్ నాకు భరోసా ఇచ్చాడు. దారి సరిగ్గా లేదు...అంతా గతుకులమయం. రాళ్ళు, రప్పలు, మట్టి, ఎగుడుదిగుళ్ళు...ఒళ్ళు హూనమైపోయింది.  పొదలని కట్ చేసుకుంటూ ముందుకి పోవాలి. ఏదైనా జంతువు కనిపిస్తుందేమో అని కళ్ళు పెద్దవి చేసుకుంటూ అన్ని వైపులా చూస్తూ ఉన్నాం..ఉహూ. కొన్ని జింకలు...చుక్కల జింక, దుప్పి, సాంబర్ జింక, నెమళ్ళు తప్ప ఇంకేమీ కనిపించట్లేదు. దట్టమైన అడవిలోకి జిప్సీ చొచ్చుకుపోతోంది. ఎటు చూసినా చెట్లు, పొదలు...పక్షుల కోలాహలం, జింకల కేకలు, తుమ్మెదల రొదలు. మా డ్రైవర్ కి అలుపొచ్చేసింది. గైడ్ ని కాసేపు బండి తోలమని చెప్పి తనొచ్చి మా పక్కన కూర్చున్నాడు. చిక్కటి దట్టమైన అడవిలోకి సాగిపోతోంది మా బండి. అకస్మాత్తుగా ఏదో పక్షి కూత వినిపించింది. అది వినగానే మా డ్రైవర్ గతుక్కుమన్నాడు. "call" వచ్చింది అన్నాడు. ఏం "call"? అని అడిగాం. అదేదో చీతల్ అనే పక్షిట. అది మిగతా జంతువులకు పిలుపునిస్తోంది....పులొస్తోంది పారిపోండొహో అని. దాని కూత వినగానే మా డ్రైవర్ కి కంగారేసింది. గైడ్ ని పక్కకు పొమ్మని తనే గబగబ బండిని నడపడం మొదలెట్టాడు. మా అందరికీ పిడికిళ్ళు బిగుసుకున్నాయి. బండి వేగంగా ముందుకి పోతోంది.

అంతే...ఠక్కున బండి ఆగిపోయింది. నిశ్శబ్దం...ఆశ్చర్యం...ఎదురుగా పది మీటర్ల దూరంలో పులి. అటు తిరిగి ఉంది..మెల్లిగా నడుచుకుంటూ వెళుతోంది. పులిని తప్పించుకోవడానికే మేము పరిగెడుతుంటే ఎదురుగుండా కనబడింది. మాకు ఆనందం, భయం, ఆశ్చర్యం, thrilling... నేను పులి పులి అని అరిచేసాను. గైడ్ దెబ్బలాడాడు అరవొద్దు అని. అస్సలు  శబ్దం చెయ్యొద్దు. పులులకి మనుషుల గొంతు చాలా చికాకు కలిగిస్తుంది. అందరూ pin-drop సైలెంట్ గా ఉండాలి అని హెచ్చరికలు జారీ చేసారు. నేనైతే స్థాణువునైపోయాను. చెమటలు పట్టేసాయి. పక్కనే తన చెయ్యి పట్టుకుని నిల్చున్నాను. తన చేతుల్లో వణుకు తెలుస్తోంది నాకు. కదలకుండా బొమ్మల్లాగా...కళ్ళు పెద్దవి చేసుకుని, అచేతనంగా నిలబడి ఎదుగురుండా ఉన్న క్రూరజంతువుని చుస్తూ..అద్భుతం, అదొక వింత అనుభవం. జిప్సీ ఆపేసి మెల్లిగా వెనక్కి పోనిస్తునాడు. ఆ గతుకుల రోడ్డులో జిప్సి కదలట్లేదు. పులి ముందుకి తిరిగిందా...మమ్మల్ని చూస్తుంది. చూసిందా నా మీదకే పంజా విసురుతుందేమో...ఏమో, ఎవరిని లాకెళ్ళిపోతుందో !! రక్తం చల్లబడిందో, స్పర్శ తెలియకుండా పోయిందో, శరీరం గడ్డకట్టుకుపోయిందోగానీ...బిగుసుకుపోయి భయంతో, కళ్లలో ఒక రకమైన మెరుపుతో ఎదురుగా ఉన్న పులిని చూస్తూ నిల్చున్నాం. పులి వెనక్కి తిరగలేదు..మెల్లిగా నడుచుకుంటూ పక్కనే ఉన్న పొదల్లోకి వెళ్ళిపోయింది. హమ్మయ్య అని ఊపిరి పీల్చుకున్నాం. పులి ఎక్కడైతే పొదల్లోకి వెళ్ళిపోయిందో సరిగా అక్కడికే జిప్సీ పోనిచ్చి ఆపాడు...మళ్ళి వస్తుందేమో చూద్దామని. పులి లోపలికి వెళ్లగానే రెండు నీల్గాయ్‌లు, రెండు జింకలు అరుచుకుంటూ వేగంగా పరిగెత్తుకుంటు బయటకి వచ్చాయి. మా జిప్సీ వైపు వచ్చి అలా అటువైపు పొదల్లోకి పారిపోయాయి. ఒక అరగంట సేపు వేచి చూసాం. చుట్టూ పొదలు..ఏ మూలనుండి వచ్చి మీదపడుతుందో అని భయం. కానీ thrilling. మళ్ళి పులి బయటకి రాలేదు. బండి ముందుకి కదిలింది. ఎవరిలోనూ చలనం లేదు...మాటల్లేవు. ఆనందమో,ఆశ్చర్యమో,అద్భుతమో, భయమో !!! మెల్లిగా అందరికి తమ తమ స్పర్శలు స్వాధీనంలోకి రాసాగాయి.  జూ లో బంధించి ఉన్న పులిని చూడ్డం కాదు. అడవిలో స్వేచ్ఛా విహారం చేస్తున్న పులిని చూడాలి అన్న నాకోరిక తీరింది.

కానీ గుండెల్లోంచి భయం ఇంకా పోలేదు. నేను గైడ్ ని అడిగాను....ఇది చాలా పెద్ద సాహసం కదూ! పులి మీద పడితే ఏం చేస్తారు? ఇలా ఒపనె టాప్ జిప్సీ లో మీరు తీసుకురావడం, మేము వచ్చేయడం....అమ్మో తలుచుకుంటేనే ఒళ్ళు జలదరిస్తోంది అని. గైడ్ అన్నాడు...మాకు పులి ఆనుపానులన్నీ బాగా తెలుసు, ఎప్పుడు మీదకి దూకుతుందో, ఎప్పుడు ఎలా ప్రవర్తిస్తుందో మేము అంచనా వెయ్యగలం. అంతే కాకుండా ప్రకృతి ఇచ్చే సహజమైన "calls" ని కూడా మేము గుర్తుపట్టగలం. మా దగ్గర చిన్న పిస్తోలు కూడా ఉంది అని. ఆ మాటలు విన్నాక కాస్త ధైర్యం వచ్చింది.  

ఇంకాస్త ముందుకి వెళ్ళాం. నాలో ఇంకా ఆశ చావలేదు..మళ్ళీ కనిపిస్తుందేమో. ఈసారి ముందునుండీ చూస్తానేమో అని చిన్న ఆశ. అందరికీ అదే ఆశ కాబోలు చుట్టూ పరికించి దీక్షగా చూస్తున్నాం. ఇంతలో ఆ గుబురుపొదల్లో ఏదో, దేన్నో తరుముతున్నట్టు అలజడి...నాకే కనబడింది...అది కుక్కో, నక్కో, తోడేలో నాకర్థం కాలేదు. కుక్క కాదనిపించింది. నక్క వేటాడదు. తోడేలే అయ్యుంటుంది అని నా బుర్ర వేగంగా పనిచేసింది. తోడేలు తోడేలు అని అరిచాను. అందరూ అటువైపు చూసారు. మా జీప్ కి దగ్గరగా, సమాంతరంగా పొదల్లో తోడేలు, ఒక చిన్న బుజ్జి జింకని తరుముతోంది. మెరుపు వేగంతో ఆ లేడి పొదల్లోకి మాయమైపోయింది. తోడేలు కాసేపు పరిగెత్తి పరిగెత్తి పక్షులను భయపెట్టింది. జిప్సీ తో సమాంతరంగా తోడేలు పరిగెడుతుంటే భలేగా అనిపిచింది. ఆక్షణంలో నాకు చిన్నప్పుడు చదువుకున్న చందమామ కథలు గుర్తొచ్చాయి. పంచతంత్రం కథలు కూడా గుర్తొచ్చాయి.

నీటి ఒడ్డున సేద తీరుతున్న మొసలిని చూసాం. చెట్టుపై కదలకుండా విగ్రహంవలే కూర్చున్న గుడ్లగూబని చూసాం.    అడవిదున్నల్లో ఒక రకాన్ని చూసాం.

కింగ్ ఫిషర్  పక్షి ని చూసాం. ఆహా ఏమి అందం...ఆ నీలం, ఆకాశమంత నీలం..అద్భుతమైన రంగు..ఎంత అందంగా ఉందని!!!! కళ్ళారా చూడవలసిందేగానీ మాటల్లో చెప్పలేము.

నెమలి కంఠం రంగుని, కింగ్ ఫిషర్ పక్షి రంగుని చూసాక ప్రకృతికి కైమోడ్చి జోహార్లు అర్పించడం తప్ప ఇంకేమి చెయ్యగలం!!!

ఓ మూడు గంటలు అడవిలో విహరించి...జ్ఞాపకలన్నీ మూటగట్టుకుని వెనక్కి వచ్చేసాం.

జిం కార్బెట్ లో పులిని చూడలేదని నిరుత్సాహపడిన నాకు సరిస్కాలో పులి కనిపించింది. నార్త్ లో ఉన్న మూడు అడవుల్లో రెండు చూసేసాను. ఇంకా రణతంబోర్ మిగిలి ఉంది. దానికి కూడా ఎప్పుడో పెట్టాలి ముహుర్తం.

నా జిం కార్బెట్ అనుభవాలు
http://vivaha-bhojanambu.blogspot.in/2010/03/blog-post_31.html

To know more about Sariska
http://en.wikipedia.org/wiki/Sariska_Tiger_Reserve

సా..రీ...గా...మా..పాఆఆఆఆఆఆఅ....

అవి అత్యంత మధురాతి మధురమైన రోజులు....అనగా నా బాల్యము అన్నమాట :)

మా విజయనగరం సంగీతానికి పెట్టింది పేరు. మా ఇంటా, వంటా సంగీతమే..అందరూ బాగా పాడతారు. మా ఇంట్లో ప్రముఖ కర్నాటక సంగీత విద్వాంసులున్నారు. చిన్న, చితక,ముసలి ముతక...అందరూ బాగా పాడతారు. నేను పుట్టకముందే నాకు సంగీతం నేర్పించాలని నిర్ణయం అయిపోయింది. నా మొదటి గురువు మా అక్క (పెద్దనాన్నగారి కూతురు - ఇప్పుడు ప్రముఖ కర్నాటక సంగీత విద్వాంసురాలు). అప్పట్లో సంగీతం అంటే ఎంత విసుగ్గా ఉండేదంటే....రోజూ క్లాసులు ఎలా ఎగ్గొట్టాలా అని ఆలోచించేదాన్ని. మనకి ముక్కులో గంగ, యమున అని రెండు జీవ నదులు ప్రవహిస్తూ ఉంటాయి ఎప్పుడు. వాటి మిష పెట్టుకుని సంగీత పాఠాలు సుబ్బరంగా ఎగ్గొట్టేదాన్ని. మా అక్కకి పెళ్ళైపోయి విశాఖపట్నం వెళ్లిపోయింది.  హమ్మయ్య అని నేను గెంతేసాను. కానీ మా అక్క ఎందుకూరుకుంటుంది!....ఇంకో టీచర్ దగ్గర నన్ను పాఠానికి పెట్టేసి వెళ్ళింది. ఆ టీచరు దగ్గర ఓ నాలుగేళ్ళు కొంచం కుదురుగా సంగీత సాధన చేసాను. నేను శ్రద్ధగా, బాగా నేర్చుకున్నది ఆ నాలుగేళ్ళే! నాకు పెద్దగా ఇష్టం ఉండేది కాదుగానీ ఏమిటో ఆ టీచరు దగ్గర బాగా నేర్చుకున్నాను మరి! పెరటి చెట్టు వైద్యానికి పనికిరాదని...మా అక్క దగ్గర వెయ్యాల్సిన వేషాలన్నీ వేసి, వేరే టీచర్ దగ్గర సుబ్బరంగా నేర్చుకున్నాను. :)

నా జలుబు నన్ను వదలట్లేదు...గాత్రానికి ఇబ్బందిగా ఉంది. ఇలా లాభం లేదు, గాత్రం కంటే ఏదైనా వాయిద్యం నేర్పిస్తే మంచిది అని నాకు వయొలిన్ నేర్పిద్దామని నిర్ణయించారు. మా ఊరి సంగీత కాలేజీలో చేర్పిద్దామని ప్లాను. సంగీత కాలేజీలో మనకి తెలియని వాళ్ళు లేరు. అక్కడ అప్ప్లై చేసాము. అప్పుడు నేను 9th వెలగబెడుతున్నాను. అప్ల్లై చేసినవాళ్ళందరినీ ఒకరోజు ఇంటర్వ్యూకి పిలుస్తారు. గాత్ర సౌలభ్యం ఎలా ఉంది, నేర్పిస్తే ఏమైనా వస్తుందా రాదా అని పరీక్షిస్తారు. ఆ కాలేజీలో సన్యాసిరావుగారని గొప్ప వయొలిన్ విద్వాంసులు. ఆయనకి సంగీతం సర్కిల్ లో ఉన్న పేరు "పులి". కళ్ళు లేవు గానీ వయొలిన్ మాత్రం అద్భుతంగా వాయిస్తారు. ఆయన ఎవరికైనా పక్క వాయిద్యం వాయిస్తునారంటే పాడేవాళ్ళు భయపడతారు. అమ్మో పులే, జాగ్రత్త ఒళ్ళు దగ్గర పెట్టుకు పాడాలి అనుకుంటారు. అంత మహానుభావుడు. ఇదిగో ఈ ఇంటర్యూ ఆయనే చేస్తారన్నమాట. నాకు ఈ విషయం ముందే తెలిసి కాళ్ళల్లో వణుకు. ఆయనకి నేను పుట్టినదగ్గరనుండీ తెలుసు. మామూలుగా నాకు ఆయనతో మాట్లాడాలంటేనే భయం. ఎంతో ఆప్యాయంగా పలకరిచేవారు కానీ నేను భయపడుతూనే ఉండేదాన్ని. అలాంటిది ఆయన ఇంటర్వ్యూ చేస్తారని వినగానే పై ప్రాణాలు పైనే పోయాయి. అసలే ఇలాంటి పరీక్షలు ఎఱుగను..చిన్నతనం కూడాను.

ఆ రోజుకి ముందే ఒక వారం రోజులు కల్యాణి రాగంలో గీతాన్ని తీవ్రంగా సాధన చేసాను. బ్రహ్మాండంగా వచ్చేసినా కూడా భయం కొదీ విపరీతమైన సాధన చేసాను. ఆ రోజు రానే వచ్చింది. మా నాన్నగారితో పాటు సంగీత కాలేజీకి వెళ్ళాను. ఒక క్లాసు రూములో గురువుగారు కూర్చుని, వచ్చినవాళ్ళల్లో ఇద్దరిద్దరిని లోపలికి పిలిచి ఇంటర్వ్యూ చేస్తున్నారు. నా వంతు వచ్చింది. నేను ఇంకో అబ్బాయి వెళ్ళాము. లోపలికెళ్లగానే "నమస్కారం మేషారు" అన్నాను. నా గొంతు పోల్చేసారు. "సౌమ్య, వచ్చావా...కూర్చో" అని పలకరించారు. నేను, ఆ ఇంకో అబ్బాయి కూర్చున్నాము. ఈ గండం గట్టెక్కేదెలాగో నాకు బోధపడలేదు. అసలు  ఆయన ముందు కూర్చుంటే నా గొంతు పెగులుతుందో లేదో అని భయం! లోపల్లోపల దేవుడికి దణ్ణాలు పెట్టేసుకున్నాను. మాఊరి చిన్న వెంకటేశ్వర స్వామి గుళ్ళో కొబ్బరికాయలు, పైడితల్లి అమ్మవారికి ప్రదక్షిణాలు, అయ్యకోనేరు గట్టు మీద ఆంజనేయస్వామికి రెండు రూపాయిలు మొక్కేసుకున్నాను (అప్పట్లో భక్తి విపరీతంగా ఉండేది). :) కల్యాణి గీతం పాడేసుకున్నాను మనసులో మరోసారి. ఈ తతంగమంతా మనసులోనే కానిచ్చేస్తూ నాతోపాటు వచ్చిన కుర్రాడిని చూసాను. నాకన్న కాస్త పెద్దవాడు. ఎక్కడో చూసినట్టే అనిపించింది. మా విజయనగరం చిన్న ఊరే కదా...దాదాపుగా జనాలందరూ బాగానే తెలుస్తారు. నేనేమో  దేవుడా దేవుడా దేవుడా...అనుకుంటూ ఉంటే ఆ కుర్రాడు మామూలుగా ఉన్నాడు. టెన్షన్ లేదు. నవ్వుతూ, అటు ఇటూ పరికిస్తూ ఆ గది తాలూక దూలాలు లెక్కబెడుతున్నాడు. ఇంతలో గురువుగారు మొదట ఆ అబ్బాయిని పిలిచారు. వెళ్ళి ఆయన ఎదురుగా కూర్చున్నాడు. మొదట పేరు, చదువు వివరాలు అడిగాక

"సంగీతం వచ్చా బాబూ?"

"రాదండీ, నేర్చుకోలేదు."

"అలాగా! పాటలు పాడుతూ ఉంటావా?"

"లేదండీ, పెద్దగా పాడను."

సరే పోనీ, ఏదైనా నీకు తెలిసిన ఒక పాట పాడు."

"సినిమా పాటలే వచ్చు."

"సరే నాయనా, అదే పాడు."

చికుబుకు చికుబుకు రైలే.....అదిరెను దీని స్టైలే!

చక్కనైన చిక్కనైన ఫిగరే....అది ఓకే అంటే గుబులే....

పైశృతిలో మొదలెట్టాడు. నాకు మొదట షాకు, తరువుత నవ్వు. మేషారి వైపు చూసాను. ఆయన మొహంలో ఏ భావమూ లేదు. వింటున్నారు. నాకు నవ్వాగట్లేదు. అసలేంటిది...పాట పాడమంటే అదేనా దొరికింది? జెంటిల్ మేన్ సినిమా అప్పుడే వచ్చింది. పాటలు ఒక ఊపు ఊపుతున్నాయి. అయితే మాత్రం! ఆ పాటా పాడతాడా అంతటి మహా విద్వాంసుడి ముందు? నాకు అంత నవ్వులోనూ కోపం కూడా వచ్చింది. ఏంటసలు బుద్ధి లేకుండా అని కొంచం విసుక్కున్నాను కానీ నవ్వాపుకోవడం నావల్ల కాలేదు. ఆ అబ్బాయి మాత్రం పూర్తిగా లీనమైపోయి పాటంతా పాడేసుకుంటూ వెళ్ళిపోతున్నాడు. నేను నా టెన్షను, భయం అన్ని మర్చిపోయి పూర్తిగా రిలాక్స్ అయిపోయాను :D తెరలు తెరలుగా నవ్వొచ్చేస్తున్నాది. ఇంక అక్కడ కూర్చోలేక మంచినీళ్లకోసమని బయటకి వచ్చి పగలబడి నవ్వాను. బయట మా నాన్నగారు కూర్చున్నారు. ఏమయింది అని అడిగారు. ఆ పాట గురించి చెప్పి ఒకటే నవ్వు. కష్టపడి నవ్వాపుకుని మళ్ళీ లోపలికి వెళ్ళిపోయాను. ఆ కుర్రాడు పాట పూర్తిచేసాడు. గురువుగారు ఏమంటారో అని కుతూహలంగా చూస్తూ కూర్చున్నా. ఆయన మాత్రం గంభీరంగా "ఊ" అని మాత్రమే అనేసి ఆ అబ్బాయిని పంపించేసారు. 

ఈ దెబ్బతో నాకు ఎక్కడలేని ఆత్మవిశ్వాసం వచ్చేసింది. మేరుపర్వతం పై అంచున కూర్చున్న భావం కలిగింది ఎందుకో! నాకు తెలుసు నేను పాడబోయే గీతం గురువుగారిని అలరిస్తుందని...నాకు సీటు ఖాయమని. ఇంక అంతే...ఎనలేని ఆత్మవిశ్వాసంతో, ఉత్సాహంగా, శ్రద్ధగా గీతం పాడాను. ముగించగానే మేషారు చిరునవ్వు నవ్వుతూ

"ఇంత బాగా పాడుతున్నావు, నీకు సీటు రాకపోవడమేమీటి! దీనికేనా మీ నాన్న అంత కంగారుపడిపోయాడు!" అన్నారు చనువుగా.

నాకు పట్టరాని ఆనందం కలిగింది. 

"వెళ్ళిరా, మళ్ళీ వారం నుండీ పాఠాలు మొదలవుతాయి....వచ్చేయ్" అన్నారు.

బయటకి హుషారుగా గెంతుకుంటూ వచ్చేసాను. మా నాన్నగారు కూడా టెన్షన్ పడుతూ ఉన్నారు కాబోలు ఈ మాట విని చాలా సంతోషించారు.

తరువాతేముంది నేను సంగీత కాలేజీలో చేరడం ఒక సంవత్సరం వయొలిన్ వెలగబెట్టడం...పదో క్లాసుకొచ్చానన్న మిషతో ఎగ్గట్టడం అన్నీ అయిపోయాయి.

ఇంతకీ విషయమేమిటంటే ఆ అబ్బాయికి కూడా సీటు ఇచ్చారు. ఆ అబ్బాయి "చికుబుకు రైలే" అన్నా చక్కగా శృతిలో పాడాడని, నేర్పిస్తే సంగీతం వస్తుందని భావించి సీటు ఇచ్చారు. నేను, తను ఒకేసారి జాయిన్ అయ్యాం. క్లాస్ మేట్స్ అయిపోయాం. తను, నాకంటే ఏడాది పెద్దవాడు. మంచి కుర్రాడు. నన్ను "చెల్లి" అనేవాడు. ఇద్దరికి బాగా పరిచయం పెరిగాక నేనడిగాను "అదేం పాట, గురువుగారి ముందు ఆ పాటెలా పాడగలిగావ్? అని. "నేనేమీ ప్రిపేర్ అవ్వలేదు. గురువుగారు అలా ఠక్కున ఏదైన పాడమని అడగగానే నాకేం గుర్తు రాలేదు, అంతకుముందురోజు రాత్రి విన్న ఈ పాట తప్ప" అన్నాడు. మా  క్లాసులో అదో పెద్ద జోక్ అయిపోయింది. అందరూ తలుచుకుని తలుచుకుని నవ్వేవాళ్ళం. ఆ అబ్బాయి మొదట్లో కొంచం ఉడుక్కునేవాడుగానీ తరువాత మాతోపాటు నవ్వేసేవాడు. ఆ తరువాత చాలా యేళ్ళు ఈ పాట పేరుతో ఆ కుర్రాడిని నేను ఏడిపించేదాన్ని. ఇప్పుడెక్కడున్నాడో ఏంటో! ఏం పాడుతున్నాడో! :P

ఇదే మా సంగీత కాలేజీ

P.S. అప్పట్లో సంగీతమంటే విసుకున్నానుగానీ ఓ ఇరవయ్యేళ్ళు వచ్చాక సడన్ గా సంగీతం మీద శ్రద్ధ పుట్టింది. కానీ అప్పటికి నేను నేర్చుకునే పరిస్థితి లేదు. ఏదో పాడుకుంటూ ఉండేదాన్ని. మా అక్క నా పాట విని "అయ్యో, ఎందుకే అప్పుడు శ్రద్ధగా నేర్చుకోలేదు?" అని బాధపడుతూ ఉంటుంది. మళ్ళీ మొదలెడదామంటే ఇప్పటికీ కుదరట్లేదు. ఈ విషయం నాకెప్పుడూ బాధగానే ఉంటుంది....అయ్యో, అన్నీ చేతిలోనే ఉంచుకుని బుద్ధిగా, శ్రద్ధగా నేర్చుకోలేకపోయానే అని! :(

పనిమనిషి!

"మనీ కోసం పని చేసే షి" అని అర్థం చెప్పుకుని చిన్నప్పుడు చాలా నవ్వుకునేవాళ్ళం.  పనిమనిషంటే మనలో చాలామందికి (నాతో కలిపి) ఉండే అభిప్రాయం "చులకన". అవును, పనిమనిషులు మనకి చులకన. మనం తినగా మిగిలినదో, పాచిదో వాళ్ళకి ఇస్తాం. బాగా వాడి వాడి విసుగెత్తిన బట్టలు ఇస్తాం. మన కాళ్ళ దగ్గర ఉండే మనిషి అని మనకి అభిప్రాయం. వయసులో ఎంత పెద్దవాళ్ళైనా సరే "ఒసేయ్" "ఏమే" అనే ఉంటాయి పిలుపులు. మనం ఆఫీసులో ఎంత పెద్ద తప్పులు చేసినా బాస్ కోప్పడితే ఏదో ఒక్కసారి జరిగినదానికే ఇంతలా అరవాలా అని చాల మధనపడతాం. ఇంట్లో మాత్రం పనిమనిషి మీద ఊరికూరికే కేకలు వేస్తాం. పనిఎగ్గొట్టడానికి వీళ్ళు వెయ్యి నాటకాలు ఆడతారని మన ప్రగాఢ విశ్వాసం. వాళ్ళ ఇంట్లో విషయాలన్నీ అడిగి తెలుసుకుని మనమేదో గొప్ప తెలివైనవాళ్ళలాగ సలహాలిస్తుంటాం. మన ఇంట్లో విషయాలు మాత్రం నోరిప్పము. కొంచం ఎవరైనా చొరవగా ప్రవర్తిస్తే భగ్గున మండిపడతాము. "నువ్వు" అని సంభోదించారో నానారభస చేస్తాము. పనిమనిషికి టీ తాగడానికి వేరే కప్పు. అన్నానికి వేరే కంచం. నేనేమీ ఈ ప్రవర్తనకు అతీతురాలిని కాదు. అసలిలా చెయ్యొచ్చా, చెయ్యకూడదా అన్న ఆలోచన కూడా నాకెప్పుడూ రాలేదు. ఇంట్లో పనిమనుషుల సంగతి అమ్మ చూసుకుంటుంది. వాళ్ళతో నేనప్పుడూ మాట్లాడేదాన్ని కూడా కాదు. ఆ అవసరం కూడా ఉండేది కాదు. 

ఢిల్లీ లో ఉద్యోగార్థమై అడుగుపెట్టాక మొట్టమొదటిసారి పనిమనిషితో నేను మాట్లాడవలసి వచ్చింది. సంగీత అని చక్కని మనిషి. నన్ను వదిన అని పిలిచేది. ఇక్కడ మనిమనుషులందరూ అంతే యజమానులను అన్నయ్య, వదిన అని పిలుస్తారు. ఇల్లుని కడిగిన ముత్యంలా తయారుచేసేది. అంత పనిమంతురాలిని నా జీవితంలో చూడ్డం అదే మొదటిసారి. ఓరోజు టీ ఇచ్చాను ఒక కప్పులో పోసి. తాగి కడిగేసి ఆ కప్పు ఒక వారగా పెట్టింది. నేను చూసానుగానీ పెద్దగా పట్టించుకోలేదు. మర్నాడు టీ ఇద్దామని కప్పులు తియ్యమంటే మా ఇద్దరికీ రెండు తీసి, ఆ వారగా పెట్టిన తన కప్పు తెచ్చుకుంది. "ఇదేమిటి" అని అడిగాను. కొంచం సందేహిస్తూ నావైపు చూసింది. గట్టిగా చెప్పాను అలా ఏమీ చెయ్యక్కర్లేదు. మేము తాగే కప్పులో నువ్వూ తాగొచ్చు. అలా నీ కప్పు వేరుగా పెట్టొద్దు అని. సంతోషంగా నావైపు చూసింది. నాకెందుకో నేనేదో గొప్ప పనిచేసేసినట్టు ఆనందంగా అనిపించింది. ఇంకోరోజు బట్టలేమైనా ఉంటే ఇమ్మన్నాది. డబ్బులిచ్చి కొత్తవి కొనుక్కొమన్నాను. ఆనందంగా నవ్వుతూ డబ్బులు తీసుకుంది. నాది చాలా విశాల హృదయమని మురిసిపోయాను నేను. సంగీతకి ఇద్దరు పిల్లలు. పెద్దవాడికి ఐదేళ్ళు. చిన్నపాపకి రెండేళ్ళు. పనికి వచ్చినప్పుడు వాళ్ళనీ వెంటబెట్టుకుని వచ్చేది. కుర్రాడు బయటకిపోయి ఆడుకునేవాడుగానీ ఆ చంటిది మాత్రం ఇల్లంతా చిందరవందర చేసేది. దాన్ని కాపలా కాయల్సి వచ్చేది. మొదట్లో చికాకుపడేదాన్ని దీనికి మనమేమైనా పనిమనుషులమా పిల్లని ఆడించడానికి అని. ఆ పసిది మాత్రం బోసినవ్వులతో దగ్గరకు వచ్చేది. కొన్నిరోజుల్లోనే ఆ పిల్లది మాకు దగ్గరైపోయింది. ఆ చంటిదానితో సరదాగా గడిచేది కాలం. అప్పుడే మొదటిసారి నాకే చాలా ఆశ్చర్యమేసిన సంగతి..."పనిమనిషి పిల్లతో ఆడుకోవడమా!" లోపల ఏదో పొర మెల్లిగా కరుగుతున్నట్టు అనిపించింది. 

కొన్నాళ్ళకి ఇల్లు మారాం. "అమీనా" బక్కచిక్కిన మనిషి.  పేరు వినగానే చలం కథ "అమీనా" గుర్తొచ్చింది. మొదటిసారి ఇంటికొచ్చినప్పుడు "అసలు ఇది పనిచేస్తుందా, ఒంట్లో ఓపిక ఉందా" అని డౌటొచ్చింది. సంగీత అంతకాకపోయినా 80% చేసేది. అమాయకంగా ఉండేది అమీనా. రాజస్థానీట. కొన్నేళ్ళ క్రితం ఢిల్లీ వచ్చి పనులు చేసుకోవడం మొదలెట్టారు. ఇంట్లో అక్కచెల్లెళ్ళు, వదినలు అందరూ పనిమనుషులే. సంగీత లాగే ఈ అమీనా కూడా చాలా నిజాయితీపరురాలు. ఎక్కడ ఉన్న వస్తువు అక్కడే ఉండేది. ఈ అమీనా ఉన్నప్పుడయితే మేము ఒక్కోసారి పొద్దున్నే లేచేవాళ్ళం కూడా కాదు. తను మాత్రం వచ్చి నిశబ్దంగా పనిచేసేసుకుని, వెళ్ళిపోయేటప్పుడు నిద్రలేపేది. ఏరోజూ ఇంట్లో చిల్లి గవ్వ కూడా పోయిన దాఖలా లేదు. కొన్ని నెలల తరువాత అమీనా వచ్చి "వదిన, మా ఊరెళ్ళాలి. అమ్మకి ఒంట్లో బాగాలేదు. నేను వెళ్ళి సాయం ఉండొస్తాను" అంది. "అయ్యో మరి ఇంట్లో పనెలా?" అని అడిగాను. "నేనొచ్చేవరకూ మా చెల్లి చేస్తుంది" అంది. "సరే వెళ్ళిరా. బెంగపడకు, అమ్మకి నయమవుతుందిలే" అని చెప్పి కొంత డబ్బు చేతిలో పెట్టాను. తటాలున వచ్చి కౌగలించుకుంది. నేను ఉలిక్కిపడ్డాను. పనిమనిషి వచ్చి నన్ను కౌగలించుకోవడం....నేను కలలో కూడా ఊహించలేదు. నా మొహంలో ప్రసన్నత పోయిందని నాకే అర్థమయ్యింది. కష్టపడి చిరునవ్వు తెచ్చుకోవడానికి ప్రయత్నిస్తున్నట్టు నాకే తెలిసింది. నన్ను విడిచి సంజాయిషీ చెబుతున్నట్టు "కొన్నాళ్ళు పనిచేసాక వాళ్లపై అభిమానం ఏర్పడుతుంది వదిన...వదిలి వెళ్ళాలంటే ఏదోలా ఉంటుంది" అంది. నాకు కళ్ళంట నీళ్ళు తిరిగిగాయి. మనసులో గొప్ప దుఃఖం పొంగిపొర్లుతున్నట్టు అనిపించింది. బయటకి మాత్రం "ఊ" అని అనగలిగాను, అంతే. ఓ రెండు నిముషాల్లో తేరుకుని అది వెళ్ళిపోతుంటే వెనక్కి పిలిచి భుజం మీద చెయ్యి వేసి, దగ్గరకు తీసుకుని మళ్ళీ ధైర్యం చెప్పాను. పాపం అమీనా కళ్లనీళ్ళు పెట్టుకుంది ఎందుకో! నాకు లోపల ఒక్కో తెర తొలగిపోతున్నట్టు ఒక ఫీలింగ్. పనిమనిషి నన్ను కౌగలించుకుంది అన్న విషయం కుదిపి పారేసింది. కొన్నిరోజులు అది నా బుర్రలో తిరుగుతూనే ఉంది. నా ఆలోచనలు సుడి తిరుగుతూనే ఉన్నాయి.

మళ్ళీ ఇల్లు మారాము. ఈసారి భారతి వచ్చింది మా ఇంటికి. మంచి చలాకీ మనిషి. వయసు 40 పైనే. నిజాయితీకి మారుపేరు. చురుకుగా సరదాగా ఉంటుంది. నేను ఏదైనా అంటే నామీదే మళ్ళీ అరుస్తుంది (నవ్వుతూ అరిచేది). మొదట్లో నామీద అరుస్తోందేంటి అని విస్మయంగా ఉండేది. కానీ అప్పటికే మాయపొరలు తొలగి ఉండడంతో చిరాకు కలిగేదికాదు. నేను తిరిగి "అరుస్తున్నావెందుకు" అని అరిచేదాన్ని. :) అలా ఇద్దరం  సరదాగా ఒకరిమీద ఒకరం అరుచుకుంటాం ఇప్పటికీ. రెండేళ్ళై మా ఇంట్లోనే పని చేస్తోంది. మిగిలిపోయినది, పాచివి ఇవ్వడం అన్న సమస్యే లేదు. మేమైదైనా కొనుక్కుంటే తనకీ ఒక పొట్లాం కట్టిస్తాను. డబ్బుల దగ్గర పేచీయే లేదు. వచ్చిన దగ్గర నుండీ కబుర్లు చెబుతూ పనిచేస్తుంది. తన నోరు ఒక్క నిముషం మూతపడదు. తన సొంత విషయాలు, ఊర్లో విషయాలు అన్నీ చెబుతుంది. మా అమ్మ, నాన్న ఇంటికి వస్తే ఎంతో ఆదరంగా వాళ్ళతో మాట్లాడుతుంది. అమ్మకి మంచి ఫ్రెండ్ అయిపోయింది. వాళ్ళు వెళ్ళిపోయేటప్పుడు వాళ్ళ కాళ్ళకి దణ్ణం పెడుతుంది పెద్దవాళ్ళ ఆశీస్సులు కావాలంటూ. అలా పడేసింది వాళ్ళని :) ఈ మధ్యన తనకి కాస్త ఒంట్లో బాగాలేక ఒక ఇల్లు మానేద్దామనుకుంది. మానేస్తే మా ఇల్లు గానీ, మా కింది ఇల్లుగానీ మానేయాలి. నాతో ఆ మాటే చెప్పింది. "మా ఇల్లు మానేయకు" అని మాత్రం చెప్పాను నేను. కిందింటి వాళ్ళు కూడా అదే మాట చెప్పారు. దానితో పాటు "పై ఇల్లు మానేయ్ కావాలంటే" అని కూడా చెప్పారట. మొన్నోరోజు వచ్చి "కింద వాళ్ళ ఇల్లు మానేసాను వదినా...వాళ్ళ ప్రవర్తన బాలేదు. నన్నసలు మనిషిలాగే చూడరు. మీతో ఇంత సరదాగా ఉంటానా, అక్కడికి వెళితే నోరే మెదపను. పైగా ఈ మధ్య మీ ఇల్లు మానేయమని బలవంతపెట్టారు నన్ను. మీ ఇల్లు ఎలా మానేస్తాను. మీరు నాకు ఎంత దగ్గరయ్యారు! అందుకే వాళ్ళదే మానేసాను" అని దగ్గరకొచ్చి ఆప్యాయంగా చెయ్యి పట్టుకుంది. నామొహం వెయ్యొ ఓల్టుల బల్బులా వెలిగిపోయింది అని వేరే చెప్పక్కర్లేదుగా!

అప్పుడు నాకే అనిపించింది......నేను పూర్తిగా మారిపోయాను. మా భారతి, నేను తనని అభిమానిస్తున్నానని మనస్పూర్తిగా నమ్మింది. నేను మారాను. నా ఆలోచనలు మారాయి! ఇప్పుడు పనిమనుషులంటే నాకు చులకన కాదు.

మా ఊరుకి పుస్తకాల పండగొచ్చిందోచ్చ్!

పుస్తకాలు పుస్తకాలు!

"అటు నేనే ఇటు నేనే" అన్నట్టు ఎటు చూసినా పుస్తకాలు!

ముందుకు వెళితే పుస్తకాలు, వెనక్కి చూస్తే పుస్తకాలు, పక్కకు జరిగితే పుస్తకాలు!

చంద్రుణ్ణి చూసి ఎగిసే అలల్లా మీదకి దూకుతున్నాయి!

తేనెపట్టు మీద రాయేసి కొట్టినట్టు ఝుమ్మన్ని మీదకు ముసురుతున్నాయి!

కలకండ చుట్టూ చేరిన చీమల్లా చుట్టుముట్టేస్తున్నాయి!

వలసపోయే పక్షుల్లా బారులు తీరి ఉన్నాయి!

ఉఛ్వాశనిశ్వాసల్లా ఎగసెగసి పడుతున్నాయి.

ఊపిరి సలపనివ్వకుండా ఉక్కిరిబికిరి చేస్తూ "నన్ను చదువు అంటే నన్ను చదువు" అని పోటీపడుతున్నాయి.

సుమారు 13 లక్షల పైచిలుకు పుస్తకాలు. 2500 స్టాల్స్ ...కనివినీ ఎరుగని రీతిలో పుస్తకాలు. బొమ్మలకొలువులో బొమ్మల్లా అందంగా అమర్చబడ్డాయి 20th Wolrd Boof Fair పుణ్యమా అని. ఢిల్లీ లో ప్రతీ రెండేళ్లకొకమాటు World Book Fair జరుగుతుంది. ఈసారి 25 ఫిబ్రవరి నుండీ 4 మార్చి వరకూ జరిగింది.

26 ఆదివారం మేము వెళ్ళేసరికి ఆ ప్రభంజనం చూసి మా ఊరి పైడితల్లి అమ్మవారి పండుగ గుర్తొచ్చిందంటే అతిశయోక్తి కదు. ఢిల్లీలో పుస్తకప్రియులు ఇంతమంది ఉన్నారా అని ఆశ్చర్యమేసింది. ఈ  పండుగ గురించి ఏ రకమైన సమాచారం మాకు తెలీదు. పేపర్ లో చూసి ఆదివారం కదా అని బయలుదేరాం. అడుగుపెట్టగానే "మీకేమైనా సహాయం" కావాలా అని అడిగారు. ఒక Information book 20 రూపాయిలు కొనుక్కొమన్నారు. కొనుక్కుని చూసాం. కళ్ళు గబగబ తెలుగుని వెతికాయి. కనిపించింది కనిపిచింది....యాహూ తెలుగుకి మూడు స్టాల్సు ఉన్నాయట. ముందు అటుపోదాం అని Regional Books ఉన్న హాల్ కి వెళ్ళాము. అది హాలా! దానికదే ఓ పెద్ద భవనంలా ఉంది. ఎన్నెన్ని పుస్తకాలో! తెలుగుకి మూడు, తమిళానికి ఓ పది. మళయాళం, ఒడిసా, మరాఠీ...అబ్బ ఒకటేమిటీ అన్నీను! ఉర్దూ పుస్తకాలైతే ఫ్రీ గా పంచుతున్నారు. ఉర్దూకే అత్యధికం స్టాల్స్.

తెలుగుకి విశాలాంధ్ర, విజయవాడ పబ్లిషర్స్, మంచిపుస్తకం వాళ్ళు స్టాల్స్ పెట్టారు. ఆ ఆదివారం నాటికి విశాలాంధ్రలో మాత్రమే పుస్తకాలు వచ్చాయి. మిగతావి ఇంకా రాలేదు. విశాలాంధ్రలో మంచి కలక్షన్ ఏమీ లేదు. అంటే మంచి పుస్తకాలు ఉన్నాయి. కానీ అక్కడున్నవి చాలామటుకు నా దగరున్నాయి. నాకు కావలసినవి పెద్దగా లేవన్నమాట. :) కానీ పెట్టారన్న సంబరంలో ఏవో కొన్నాను. విశాలాంధ్ర స్టాల్ పెట్టినాయన అనంతపురమునుండీ వచ్చారట- సోమశేఖరెడ్డిగారు.మొత్తం వారం రోజుల పడుగలో మూడురోజులు వెళ్ళాను నేను ఆస్టాల్స్ వైపు రెడ్డిగారు బాగా ఫ్రెండ్ అయిపోయారు. మంచి పుస్తకప్రియులు కూడాను. మేమిద్దరం చాలా పుస్తకాల గురించి మాట్లాడుకున్నాం. ఇక్కడొక వింత సంఘటన జరిగింది. మొదటిరోజు నేను పుస్తకాలు చూస్తూ ఇది ఉందా అది ఉందా అని అడుగుతుంటే రెడ్డి గారు సరదాపడి మూలమూలలనుండి పుస్తకాలు తీస్తూ నాతో వాటి గురించి చర్చిస్తూ తిరిగారు. ఈలోగా ఓ పెద్దమనిషి అక్కడకు వచ్చాడు. ఓ 45 ఉంటుందేమో వయసు. ఊరికే కనిపించిన పుస్తకాలన్ని తిరగేస్తున్నాడు. నేను రెడ్డి గారు మాట్లాడుకుంటూ ఉంటే ఇతగాడు నావైపు తెరిగి "మీరు బాచదువుతారా పుస్తకాలు" అన్నాడు. "అవును" అన్నాను. "ఓ మంచి పుస్తకం" చెప్పండి అన్నాడు. ఎదురుగా రమణీయాలు కనిపిస్తే చూపించాను. "ఇవి బావుంటాయా! పి.వి నరసింహా రావు గారు ఏదో రాసారుట మీరు చదివారా" అన్నాడు. "అట, కానీ నేను చదవలేదు,నాకు తెలీదు" అన్నాను. మీ ఇంట్లో బోలడు పుస్తకాలున్నాయా! ఇవన్నీ ఏం చదువుతాం. చదివాక ఏం చెయ్యాలి. మా ఇంట్లో నేనొక్కడినీ ఉన్నాను, చదివేసాక ఏం చెయ్యను ఈ పుస్తకాన్ని. ఎన్నని కొనుక్కు చదువుతాము. అసలు ఏంటివన్నీ...ఏం పుస్తకాలు, మీ ఫోన్ నంబర్ ఇవ్వండి. ఏవైనా పుస్తకాలు కావాలంటే అడుగుతాను. మీ ఇంటికొచ్చి పుస్తకాలు చూస్తాను." అంటూ అతను మాట్లాడుతుంటే నేను, రెడ్డి గారు తెల్లబోయాం. ఏదో వింత జీవి వేరే గ్రహం నుండి దిగి వచ్చినట్టు అనిపించింది. చదివేసాక పుస్తకాన్ని ఏమి చెయ్యాలా! నాకు బుర్ర తిరిగిపోయింది ఈ ప్రశ్న చూసి. ఎంత కోపం వచ్చిందంటే "అసలు మిమ్మల్ని ఎవడండీ ఇక్కడకు రమ్మన్నాడు?" అని అడగాలనిపిచింది. పుస్తకాలు ఎందుకు చదావాలి అన్న దానిపై చిన్న లెక్చరు ఇద్దామా అని ఆలోచించాను రెండు నిముషాలు. కానీ నాకు అప్పుడు అంత ఓపిక లేదు. పైగా బోల్డు పని ఉంది, ఇంకా బోల్డు పుస్తకాలూ చూడొద్దూ! అందుకే చిన్నగా నవ్వేసి మెల్లిగా జారుకున్నాను అక్కడినుండి. ఆ జిడ్డు మనిషి అక్కడనుండి పోయాడు అని తెలిసాక మళ్ళీ వెళ్ళాను. :) విజయవాడ పబ్లిషర్లు మీద బోల్డు ఆశలు పెట్టుకుని మర్నాడు వెళ్ళానుగానీ ఆశ అడియాశ అయిపోయింది. ఏమీ లేవు అక్కడ. యండమూరి, యద్దనపూడి లేదంటే దేవుడి పుస్తకాలు, అదీ కాదంటే వంటల పుస్తకాలు. ఓ నమస్కారం పెట్టి "మంచి పుస్తకం" లో చూస్తే అన్నీ చిన్నపిల్లల పుస్తకాలే. సరదావేసి కొన్ని కొనుక్కున్నాను.

ఆ తర్వాత ఇంగ్లీషు మీద పడ్డాం. అవేం పుస్తకాలురా నాయనా...తెలుగంటే ఏవి చదవాలో ఏవి వద్దో, నాకేవి నచ్చుతాయో ఏవి నచ్చవో....ఒక జ్ఞానం ఉంది. కానీ ఇవో! ఏవో కొన్ని చాలా ఫేమస్ పుస్తకాలు తప్పితే పెద్దగా తెలీదే :(  సరే చూద్దం అని అడుగుపెట్టాం. అబ్బ అబ్బ అబ్బ...కళ్ళు చెదిరిపోయేలా పుస్తకాలు. అన్నీ చదవాలనిపిస్తుంది. ఏది చదవాలో తెలీదు. ఇది బావుంటుందా...ఏమో కొనేసాక బాగోకపోతే! ఒకవేళ కొనకపోతే మంచి పుస్తకం మిస్ అయిపోతామేమో! అని ఒకటే పీకులాట.

ప్రగతి మైదాన్ అన్న స్థలంలో జరిగింది ఈ పండుగ. ఆ మైదానం మా విజయనగరమంత ఉంటుందేమో అనిపించింది. అందులో మొత్తం 16 హాల్స్. Pages, Oxfor, Penguin, Pacific, Goodwell, Cambridge, Just Read, Om Books, Flipcart....చిన్న చితకా, ముసలి, ముతక అన్నీ రకాల పబ్లిషర్స్ ఉన్నారు. ఆదివారం నాడు మేము రెండు స్టాల్స్ చూసేసరికి మాకు మొహం తిరిగిపోయింది. ఇంకా 14 చూడాలా అని అనుకుంటేనే కళ్ళు తిరిగాయి. ఇంక లాభం లేదని ఆరోజుకి దుకాణం కట్టేసాము. మర్నాడు వెళితే జనం కాస్త తక్కువ ఉన్నారు. కొంచం హాయిగా ఇంకో రెండు హల్స్ తిరిగాము. కొన్ని బుక్స్ కొన్నాము. 

ముఖ్యంగా చెప్పుకోవలసినది Nationla Book Trust గురించీ, Sahitya Academy గురించీ. NBT లో పుస్తకం ధర చాలా చౌక. 20-30 రూపాయలనుండీ ఉన్నాయి పుస్తకాలు. మంచి మంచి పుస్తకాలు ఉన్నాయి. సాహిత్య అకాడమీలో కూడా చాలా భాషల పుస్తకాలు ఉన్నాయి. నేను తెలుగువి కొన్ని కొన్నాను. 

ఈ పండుగకి ఒక ప్రత్యేకత ఉంది. "150 యేళ్ళ రవీంధ్రనాథ్ ఠాగూర్", "100 యేళ్ళ ఢిల్లీ" సంబరాలు జరుపుకుంటున్నాయి. రవీంద్రనాథ్ రచనలు, ఢిల్లీ కి సంబంధించిన రచనలు అనేకం ఉన్నాయి. వీటికి ఎక్కువ స్టాల్స్ కేటాయించారు. 

అలాగే నేను చూసిన అత్యధిక స్టాల్స్ ఓషో వి. ప్రతీ హాల్ లోనూ ఓషో రచనలు, సీడీలతో స్టాల్స్ ఉన్నాయి. అంతేకాకుండా శ్రీలంక, భూటాన్ అంటూ విదేశీ భాషల పబ్లిషర్స్ కి కూడా కొన్ని స్టాల్స్ కేటాయించారు. పిల్లలపుస్తకాలకి మాత్రం ఇది నిజమైన పండుగ. Children Pavilion అని వాళ్లకు ప్రత్యేకంగా ఒకటి పెట్టారు. ప్రతీ హాల్ లోనూ చాలా ఎక్కువ Children's Books ఉన్న స్టాల్స్ ఉన్నాయి. వాళ్ళకి ఎన్నెన్ని పుస్తకాలో! అంబేద్కర్ కి కొన్ని ప్రత్యేకంగా స్టాల్స్. అన్నాహజారే కి ఒకటి. చిన్న, పెద్ద పబ్లిషర్స్ మాత్రమే కాకుండా రోడ్డు సైడ్ పుస్తకాలు అమ్మేవాళ్లలాంటివాళ్లున్నారు. వీళ్లకి స్టాల్స్ ఉండవు. ఏమూల జాగా కనిపిస్తే అక్కడ వాళ్ళ పుస్తకాలు పెట్టేసుకుంటారు. ప్రతీ పుస్తకమూ 100 రూపాయిలు మాత్రమే. చాలా పుస్తకాలు సెకండ్ హేండువి. నాకు హైదరాబాదులో కోటీ సెకండ్ హేండ్ బుక్స్ మార్కెట్ గుర్తొచ్చింది. వీళ్ల దగ్గర కూడా 100 కి కొన్ని పుస్తకాలు కొన్నాము. 

నవ్వు తెప్పించిన ఒక విషయం ఏమిటంటే రిలయన్స్ కూడా ఇందులోకి దిగింది. అచ్చు కూరగాయలు అమ్మినట్టే ఒకటి కొంటె రెండు ఫ్రీ అని. మూడు కొంటే ఐదు ఫ్రీ అని. కొన్నిటి మీద 30% డిస్కౌంట్, కొన్నిటి మీద 10%...ఇలా రకరకాల options పెట్టారు. రిలయన్స్ షాపింగ్ మాల్ లో ఉన్నట్టే. నవ్వొచ్చింది అది చూసాక. :)

ఈ పండుగలో పుస్తకాలే కాకుండా రకరకాల కార్యక్రమాలు జరిగాయి. రోజూ సాయంత్రం ఏవో ఒక సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలు జరిగేవి. రోజూ ఏదో ఒక పుస్తకావిష్కరణ సభ. రచనావ్యాసంగం గురించీ, పుస్తకాల గురించీ ఏదో ఒక Workshop, Seminar జరుగుతూనే ఉన్నాయి. అంతేకాకుండా ఈ పండుగకి "వందేళ్ళ భారతీయ సినిమా" అన్నది కూడా ప్రత్యేకం. సినిమా గురించి రకరాకల Workshops జరిగాయి. How to Read a Cinema? అనే work shop కి వెళ్ళాము. చాలా అద్భుతంగా ఉంది. అది విన్నాక సినిమాలు తియ్యడం ఇంత కష్టమా అనిపించింది. సినిమాకోసం ప్రత్యేకంగా ఒక హాల్ ఉంది. అందులో సినిమాలకి సంబంధించిన పుస్తకాలన్నీ ఉన్నాయి. ఎక్కువ హిందీ సినిమాల గురించి. తరువాత బెగాలీ సినిమాల గురించి. కొంచం తమిళ సినిమాల గురించి. అంతే. మిగతా భాషల్లో సినిమాలు ఇటువంటి రచనలకు నోచుకోలేదు గాబోలు! రోజూ ఏదో ఒక సినిమా వేసేవారు సాయంత్రం పూట. పథేర్ పాంచాలి, చారుశీల - సత్యజిత్ రే సినిమాలు రెండూ చూద్దాం అనుకున్నాం కానీ మాకు కుదరలేదు :(. మాల్గుడీ డేస్ కాసేపు చూసాం :) 

మేము వరుసగా మూడు రోజులు సాయంత్రం అక్కడకి వెళ్ళడం పుస్తకాలు చూడడం, ఏవో కొనుక్కోవడం, కొనుక్కోవలసినవటి గురించి ఆలోచించడం ఇదే పని మాకు. :) చివరి రోజులు కదా అని మళ్ళీ 3 మార్చి శనివారం నాడు వెళ్ళాం. ఆరోజైతే ఇసుక వేస్తే రాలనంత జనం. మాకు చాలా విసుగొచ్చింది. కొందరిని చూస్తే వీళ్ళు అసలు అక్షరాస్యులేనా అనిపించేది. వాళ్ల వాలకం అలా ఉండేది...నిజంగా వీళ్ళకి చదవడం, రాయడం వచ్చా అని సందేహమొచ్చింది. పిల్లలు, పెద్దలు, ముసలివాళ్ళు తండోపతండాలుగా వచ్చేసారు. పిక్నిక్ కి వచ్చినట్టు వచ్చేసారు. మేము వెళ్ళినట్టే! :)

ఇంతా చేస్తే మేము నాలుగు రోజులు వెళ్ళి చూసినవి మొత్తం 5 హాళ్ళు...అంతే! అవి చూసేసారికే మాకు తల ప్రాణం తోకకొచ్చింది. నిజం చెప్పాలంటే, ఒకానొక సమయంలో పుస్తకాలంటే విరక్తి వచ్చేసింది. బాబోయ్ ఈ పుస్తకాలు నాకొద్దు అని దూరంగా పారిపోవాలనిపించింది. :)

అలా సరదా సరదాగా సాగిపోయింది మా ఊర్లో పుస్తకాల పండుగ! ఇంతమంచి పండుగలో మేము పాల్గొనగల్గినందుకు చాలా ఆనందంగా అనిపించింది. 

మేము కొన్న పుస్తకాలు....

తెలుగు:

సాహిత్య అకాడమీ: కాళోజీనారాయణరావు - పేర్వారంజగన్నాథం, శాస్తి - కాన్హుచరణ్ (ఒడియాఅనువాదం)
తాపీ ధర్మారావు: ఇనుపకచ్చడాలు, రాలు-రప్పలు, దేవాలయాలపై బూతుబొమ్మలెందుకు?
శరత్‌ సాహిత్యం: దేవదాసు, శ్రీకాంత్, చరిత్రహీనులు
సహవాసి: పంచతంత్రం, బేతాళకథలు, అమ్మ
గణిత విశారద - అవసరాల రామకృష్ణారావు
నామిని ఇస్కూలు పుస్తకం
రైలుబడి - టెట్సుకో కురొయనాగి (తెలుగుఅనువాదం)
జరుక్‌శాస్త్రి పేరడీలు
అనువాద సమస్యలు - రాచమల్లు రామచంద్రారెడ్డి
ప్రజల మనిషి - వట్టికోట ఆళ్వారుస్వామి
డా.బాబాసాహెబ్ అంబేద్కర్ - చాగంటి తులసి
కాదంబరి - రావూరి భరద్వాజ
మధురాంతకం రాజారాం కథలు - రెండు భాగాలు
గోనగన్నారెడ్డి - అడివి బాపిరాజురచనలు
సిప్రాలి -శ్రీశ్రీ
దక్షిణభారతంలో దేవాలయాలు - వాకాటి పాండురంగారావు (అనువాదం)
కథాసరిత్సాగం - జగన్నాథశర్మ
భమిడిపాటి కామేశ్వరరావు - నాటకాలు
రంగుటద్దాలకిటికీ - ఎస్.నారాయణస్వామి
పండితపరమేశ్వరశాస్త్రి వీలునామా - గోపీచంద్
కథాసరిత్సాగము - జగన్నాథశర్మ
కృష్ణశాస్త్రి సాహిత్యం: వ్యాసావళి - వ్యాసాలు, కృష్ణపక్షము
రాహుల్సాంకృత్యాయన్: ఓల్గానుండిగంగవరకు, మనిషికథ, ప్రాక్పశ్చిమదర్శనాలు

English:
The Summons & The King of Torts - John Grisham
Life of Pi - Yann Martel
Why I am an Athiest? - Bhagat Singh
Indian Food: A Historical Companion - K. T. Achaya
The Monk Who Sold his Ferrari - Robin Sharma
Fall of Gaints - Ken Follet
Piccadilly Jim - Wodehouse
Freedom Struggle - Bipin Chandra
A History of South India - K. A. NilakanthaSastri
The Alchemist - Paulo Coelho
The Immortal of Meluha& The Secret of Nagas - Amish
The Dairy of a Young Gilr - Anne Frank
Twilight in Delhi – Ahmed Ali
The Davinci Code – Dan Brown

ఇంకా చాలా తమిళ పుస్తకాలు :)

సిద్ధాంతం

ముక్తేశ్వర్...సముద్రం మట్టం నుండి 800 అడుగుల ఎత్తులో ఉన్న పర్వతం - హిమాలయాలలో భాగం. నైనితాల్ నుండి ఓ రెండుగంటల ప్రయాణం. కొండ పై కొనకి చేరుకుని, కారు దిగి చుట్టూ చూస్తుంటే ఇద్దరు ముగ్గురొచ్చారు "గైడ్ కావాలా" అంటూ. అక్కడ ఉన్నది చిన్న ముక్తేశ్వరుడి గుడి, దానికి ఓ పక్క రాళ్ళ గుట్టలు, మరో పక్క అడవి . ఇంతే కదా. ఏముంది చూడ్డానికి, గైడ్ ఎందుకు అనుకునేలోగా ఒకతను వచ్చి మా మనసులో మాటలు పసిగట్టినవానిలా "ఈ చుట్టుపక్కల చూడ్డానికి ఏముంది అనుకోకండి, మీకు తెలీదు కాబట్టి ఏమీ లేదు అనుకుంటున్నారు. ఈ ఏమీ లేని చోట మీకు నేను అన్నీ చూపిస్తాను" అని మాటలతో మేజిక్ చేసాడు సంతోష్ కుమార్ శర్మ. ఎంతడుగుతాడో అన్నట్టు పెట్టిన మా మొహాలు చూసి "150 ఇవ్వండి" అన్నాడు. చాల ఏక్కువేమో అని మేము సందేహంగా చూస్తుంటే "సరే 100 ఇవ్వండి" అన్నాడు. ఇతనికి మనసులో మాటలు తెలుసుకునే విద్య ఏమైనా వచ్చా అని సందేహమొచ్చింది. మా చేతిలో ఉన్న చిన్న బ్యాగ్ ని లాక్కుంటూ "ఆ బ్యాగ్ నేను నా భుజానికి తగిలిచుకుంటానమ్మా, మీరు నడవలేరు దీనితో. మీరు హాయిగా, నేను చెప్పే విషయాలు వింటూ నా వెనుక రండి" అని వడివడిగా నడవడం మొదలెట్టాడు సంతోష్.

ఆ కొండ కి అదే చివర. ఆ గుడి చుట్టూరా ప్రకృతి సహంజం గా ఆవరించుకున్న పెద్ద పెద్ద బండరాళ్ళ కంచె. ఆ కంచె మీద జాగ్రత్త నడవకపోతే కింద లోయలో రెండు మూడూ కిలోమీటర్ల అట్టడుగున దొరుకుతాం. చెంగు చెంగుమని దూకుతూ, అవసరమైనప్పుడు ఆ రాళ్ళ చివరకి వెళుతూ, పడిపోతాడేమో అని మనల్ని కాస్త భయానికి గురిచేస్తూ ఏవేవో కథలు చెబుతూ ముందుకి సాగిపోతున్నాడు సంతోష్. అతని వెనుక పడుతూ, లేస్తూ అతను చెప్పే చిత్ర విచిత్ర కథలను ఆసక్తిగా వింటూ నడుస్తున్నాం. మా చేతిలో నుండి కెమేరా తీసుకుని "మీరు దీని సంగతి మరచిపోయి హాయిగా రండి. మీకు బ్రహ్మాండమైన, సహజమైన ఫొటోలు తీసే పూచీ నాది" అంటూ క్లిక్కుమనిపించాడు. అక్కడనుండి కనిపిస్తున్న పెద్ద పెద్ద హిమాలయ పర్వత శ్రేణులను ఒక్కోటిగా చూపిస్తూ, వాటి పేర్లు, వాటి వెనుక కథలు వివరిస్తూ ఉత్సాహంగా సాగుతున్న సంతోష్ ని చూస్తే భలే ఆశ్చర్యంగానూ, ఉత్సాహంగానూ అనిపించింది. మనిషికి ఎంత వయసుంటుందో అంచనా వేస్తూ, రోజుకి ఇతనికి ఎన్ని వందలు చేరుతాయో, ఇతని జీవితం ఎలా గడుస్తుందో, సంసారం ఎంత పెద్దదో అన్న లెక్కలు వేస్తూ నా ఆలోచనల్లో నేనుండగానే ఆ వెనకున్న అడవుల్లోకి తీసుకెళ్ళాడు. 800-900 యేళ్ళ దేవదారు వృక్షాలను చూపిస్తూ ఆ చుట్టు పక్కల ప్రాంతాలలో ఎలాంటి రిసెర్చ్ జరుగుతుందో వివరించాడు. ఏ చెట్టు నుండి ఏ రకమైన ద్రవం/నూనె వస్తుంది. వాటిని ఏ యే ఔషధాల్లో వాడతారో వివరంగా చెప్పాడు. చాలావాటికి శాస్త్రీయ నామాలను కూడా చెప్పాడు. అక్కడ ఉన్న "ఏనిమల్ రిసెర్చ్ సెంటర్" గురించి, దానిలో జరిగే పరిశోధనల గురించి చెప్పాడు. ఆ తరువాత ముక్తేశ్వరుడి దర్శనం చేయించి స్థల పురాణం  కూడా చెప్పాడు.

అతను చెప్పినవన్నీ ఆసక్తిగా వింటూ, ఇన్ని విషయాల గురించి ఎంత అనర్గళంగా మాట్లాడుతున్నాడో అని ఆశ్చర్యపోతూ ఆ గుడి దగ్గర ఉన్న ఒక పెద్ద బండ రాయి మీద సేద తీరుతూ సంతోష్ తో మాటలు కలిపాము. సంతోష్ అక్కడకు దగ్గరగా ఉన్న ఒక గ్రామంలో నివసిస్తున్నాడు. అతనికి భార్య, ఇద్దరు పిల్లలు ఉన్నారు. పెదబ్బాయి ఇంటర్ చదువుతున్నాడు. చిన్న అమ్మాయి ఆరోక్లాసు చదువుతోంది. పెళ్ళయిన కొత్తల్లో, సంతోష్ ఢిల్లీ లో కొన్నాళ్ళు పనిచేసి నగర జీవితంలో మనశ్శాంతి లేక, రోజు గడవడానికి సరిపోయే డబ్బు రాక తన గ్రామానికి తిరిగి వచ్చేసాడు. అప్పటినుండీ ఈ గైడింగ్ వృత్తిని చేపట్టి జీవనం కొనసాగిస్తున్నాడు. ఈ వృత్తిలో మంచి సీజన్లో రోజుకి అధికం 500-600 వస్తాయి. సీజన్ లేనప్పుడు 100 రావడం కూడా గగనమే. సంతోష్ కి తండ్రి నుండి వారసత్వంగా వచ్చిన ఒక ఇల్లు ఉంది. తనబోటి వాళ్ళందరూ ఇలా వారసత్వం గా వచ్చిన ఇళ్ళను, పొలాలను అమ్మేసి ఆ వచ్చిన డబ్బుతో వ్యాపారలు చేసి లాభాలు గడించారు. వ్యాపారాలు చేసి దివాలా తీసినవారూ ఉన్నారు. వ్యాపారానికి తను పనికిరానని సంతోష్ కి నమ్మకంగా అనిపించిందిట, అందుకే అందులోకి దిగలేదు. ఉండడానికి ఇల్లు ఉంది, కానీ తిండానికి తగినంత తిండి మాత్రం రోజూ దొరకదు. ఈ పరిస్థితి చూసి ఎంతోమంది సలహాలిచ్చారుట...ఎన్నాళ్ళు ఇలా కష్టపడతావు? నీకున్న ఇల్లు అమ్మేసి వ్యాపరంలోకి దిగు, డబ్బు ఆర్జించి ఇళ్ళ పై ఇళ్ళు కట్టు. ఆస్థులు పెంచుకో అని. మనకి చేతగాని విషయములో చెయ్యి పెట్టి వేళ్ళు విరుచుకోవడం అన్నంత బుద్ధి తక్కువ పనింకోటుండదు, నేను నా ఇల్లు అమ్మను అని చెప్పేవాడట వాళ్లకి. 

"అమ్మా...నా సిద్ధాతం ఒకటేనమ్మా! ఆస్థులు కూడబెట్టడం కాదు, నా పిల్లలని బాగా చదివించాలి. వాళ్ళు అభివృద్ధిలోకి రావాలి అదే నా లక్ష్యం, నా సిద్ధాంతం. ఆస్థులు కూడబెట్టి ఏమి చేస్తాము? పిల్లలకి మించిన ఆస్థి ఇంకేముంటుంది! వాళ్ళు వృద్ధిలోకి రావడానికి నా రక్తమాంసాలు పణంగా పెట్టి కష్టపడతాను. వాళ్ళు చదువుకుని మా వంశంలో ఇంత చదువుని నింపితే చాలు. అదే నాకు ఆస్థి. ఇప్పటికి జీవితంలో నేను ఏర్పరచుకున్న సిద్ధాతం ఇదే. దీన్ని అనుసరించడానికే రేయింబవళ్ళు కష్టపడుతున్నాను." 

అని మెరిసే కళ్ళతో చెబుతున్న సంతోష్ వెనుక ఆ ముక్తేశ్వరుడు వచ్చి నిలబడ్డాడా అనిపించింది నాకు. గుండె నిండిపోయింది. కళ్ళలో తడి చేరింది.  అతని ముఖంలోని దృడనిశ్చయాన్ని, కళ్ళలో కనబడిన నిజాయితీని మనస్పూర్తిగా అభినందించాం.

సంతోష్ కుమార్ శర్మ పిల్లలిద్దరూ బాగా చదువుకుని, వృద్ధిలోకి వచ్చి వాళ్ళ నాన్న సిద్ధాంతాలని, ఆశయాలను నెరవేరుస్తారని ఆశిస్తూ అతనికి ఇవ్వవలసిన దానికంటే కాస్త ఎక్కువే ఇచ్చి సెలవు తీసుకున్నాము. 

ఏదో...ఏదో నవీన భావం!

అమరసందేశం అన్న సినిమాలో శ్రీ శ్రీ విరచితమైన ఈ పాట నాకు ఎంతో ఇష్టం. ఈ పాటకి ఏ.ఎం రాజ ప్రాణం పోసారు అనే చెప్పొచ్చు. గొప్ప సాహిత్యానికి గొప్ప కంఠం తోడైతే ఆ పాట జనరంజకం కాక ఇంకేమవుతుంది! శ్రీ శ్రీ సాహిత్యం లోని అందం, లోతు, పదాల ఎంపిక అద్వితీయంగా ఉంటాయి.

http://www.oldtelugusongs.com/cgi-bin/search2/search.pl?mucode=P0087

పల్లవి:
ఏదో ఏదో నవీన భావం
కదిలించే మధుర మధుర గానం

చరణం:
సుమదళాల పరిమళాల తేటలలో
మయూరాల ఒయ్యారాల ఆటలలో
ఎలతుమ్మెద నెరతెమ్మెఱ మాటలలో

ఏదో ఏదో నవీన భావం
కదిలించే మధుర మధుర గానం

చరణం:
తలిరుటాకు మెఱుగుబాకు పదనులో
తరంగాల తురంగాల కదనులో
ఘనసాధనకొనసాగిన అదనులో

ఏదో ఏదో నవీన భావం
కదిలించే మధుర మధుర గానం

ఏదో సరికొత్త భావం కవిని కదిలిస్తోందిట. ఆ నూతన భావోద్వేగం కవి నోట తియ్యని గానాన్ని పలికిస్తోందిట. ఆ నవీన చేతన విరిబాలలపరిమళాలలో, నెమళ్ళు ఒలికించే నాట్య హొయలులో, తుంటరి తూనీగ గుసగుసలలో కనిపిస్తోందిట.

మొదటి చరణంలో ఆ నవీన భావం ఎక్కడినుండి వస్తోందో చెబుతుంటే రెండవ చరణంలో ఆ భావం నుండి ప్రేరణ పొందిన తన మనసు ఎలా ఉందో వివరిస్తున్నాడు కవి.

తలిరుటాకు మెఱుగుబాకు పదనులో
చిగురాకు లాంటి తన హృదయం పదునైన కత్తిలా మారినప్పుడు

తరంగాల తుఱంగాల కదనులో
ఘనసాధనకొనసాగిన అదనులో
సముద్రంలోని అలలు గుర్రాల్లా కదం తొక్కుతున్నప్పుడు...అదీ ఎలాంటి కదనుట? అలాంటి ఇలాంటిది కాదు...ఘనసాధన కొనసాగిన అదనులో..అంటే గుర్రాలు తీవ్రమైన సాధన చేస్తున్నప్పుడు ఎలా కదం తొక్కుతాయో అలా ఆ అలలు ఉవ్వెత్తున ఎగసిపడితే ఎలా ఉంటుందో అలా ఉందిట అతని మనసు.

ఎంత అందమైన వర్ణన!

ప్రకృతిలోని మృదువైన, మనోహరమైన అంశాలనుండి ఉద్భవించిన నవీన భావాన్ని గ్రహిస్తూ అతని మనసు కదన వేగంతో దౌడు తీస్తున్న గుర్రాలని ప్రతిబింబించే సముద్రపు అలల్లా తేజోభరితమై, ఉత్తేజితమై ఉందిట.

ప్రకృతి శోభను తిలకించిన ప్రతీ మనసు పులకించి అవ్యక్తమైన ఆనందాన్ని నింపుకుంటుంది. కొత్త ఉత్సాహాన్ని పెంపొందించుకుంటుంది. మనసులో విరిసిన ఆ సరికొత్త కాంతి, దానికి ప్రేరణ అయిన అంశాలంత సున్నితంగా ఉండదు. ఉద్వేగ భరితంగా ఉంటుంది..పరవళ్ళు తొక్కుతూ ఉంటుంది. నిజమే కదూ! ఎంత చక్కని భావన! ఇంతటి చక్కటి భావాన్ని తన అందమైన మాటల్లో ఎంత మధురంగా పొదిగారో శ్రీశ్రీ!

పైపాటకు అర్థాన్ని నేను సరిగా వివరించలేదు అనిపిస్తే ఎవరైన సవరించవచ్చు. నేనూ నేర్చుకుంటాను!

ఇంత గొప్ప సాహిత్యానికి మంచి సంగీతాన్ని అందించినవారు ప్రసాదరావు, కేల్కర్ అట. వీరు స్వరపరచిన ఇంకే సినిమా నాకు తెలీదు. కానీ అమరసందేసంలో మాత్రం మంచి మంచి పాటలున్నాయి. వినాలనుకున్నవారు ఇక్కడ వినొచ్చు.

http://www.sakhiyaa.com/amara-sandesam-1954-%E0%B0%85%E0%B0%AE%E0%B0%B0-%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B0%82/